Djevojke i mlade žene ne vide mnogo primjera drugih žena koje su naučnice ili inženjerke u knjigama, medijima i popularnoj kulturi. Jedno istraživanje je pokazalo da bi se, ukoliko bi djevojke imale onoliko uzora za žene pronalazače koliko i dječaci za muškarce, rodni jaz u inovacijama mogao prepoloviti. Na primjer, da li ste već čuli za Adu Lovelace ili Rosalind Franklin? Mnogi ljudi ne znaju da su najveća otkrića koja su oblikovala svijet kakav poznajemo došla od naučnica i da se čini da je njihov doprinos skrajnut.
Historija
Učešće dama u razvoju IT tehnologija započelo je radom britanske pionirke informatike i programiranja, grofice Ade Lovelace. Njen algoritam se smatra prvim algoritmom napisanim posebno za računar, što joj daje titulu prvog programera. Nauci je dala najveći doprinos razvijanjem analitičke mašine koja se smatra pretečom prvih računara, a svojim zalaganjem i vizijom trasirala je put hiljadama žena koje su danas dio IT industrije. Charles Babbage, britanski pronalazač koji je razvio revolucionarnu računsku mašinu na parni pogon, bio je toliko impresioniran njenim vještinama da ju je nazvao „čarobnicom brojeva“. Jezik ranog programiranja Ada je dobio ime po njoj, a drugi utorak u oktobru postao je Dan Ade Lovelace, kojeg se slavi doprinos žena nauci, tehnologiji, inženjerstvu i matematici.
Još jedan primjer izuzetnog ženskog uma je Rosalind Franklin, koja je bila britanska naučnica najpoznatija po doprinosu otkrivanju molekularne strukture deoksiribonukleinske kiseline (DNK), sastojka hromozoma koji služi za kodiranje genetskih informacija. Govorila je da „Nauka i svakodnevni život ne mogu i ne smiju biti odvojeni“.
Njihov potencijal, strast i vizija za tehnologijom učinili su ih moćnim simbolima modernih žena u tehnologiji.
Jaz među spolovima u nauci i IT-u
Danas je udio žena u IT sektoru između 20 i 30 procenata, a predviđa se da će u narednih 5-10 godina taj udio iznositi čak 40 procenata! Očekuje se da će zanimanja u nauci, tehnologiji, inženjerstvu i matematici (STEM) doživjeti brzi rast u narednoj deceniji. U Evropi jaz među spolovima u STEM industrijama posebno je velika u informacionim i komunikacionim tehnologijama. Postizanje rodne ravnopravnosti u STEM-u moglo bi da dovede do 1,2 miliona radnih mjesta i povećanje od 610-820 milijardi eura evropskog BDP-a do 2050. godine.
Najveći izazovi za žene u IT industriji su slijedeći: žene su uglavnom plaćene manje za iste pozicije u poređenju sa muškarcima, a imaju i manje šansi za napredovanje u hijerarhiji kompanije. Na globalnom nivou, žene čine samo 16 procenata menadžera u industriji informacionih tehnologija. 30 posto žena starijih od 35 godina i dalje je na nižim položajima, dok je 85 posto muškaraca u dobi od 25 do 34 godine na višim položajima u IT kompanijama.
U kompanijama kao što su Google, Apple, Facebook i Microsoft, udio žena u ukupnom broju zaposlenih iznosi oko 23 procenta. Rodne razlike su posebno velike na nekim od najbrže rastućih i najplaćenijih poslova u budućnosti, poput računarstva i inženjerstva.
Iako se sve veći broj žena upisuje na univerzitete, mnoge se ne opredjeljuju za najviše nivoe potrebne za istraživačku karijeru. Samo 30 procenata istraživačkih pozicija zauzimaju žene širom svijeta. Također, 21 procenata inženjerskih i 19 procenata računarskih smjerova upisuju žene. Mada, možemo pronaći neke zaista iznenađujuće izuzetke. Na primjer, u Boliviji žene čine 63 procenta istraživača, u poređenju sa Francuskom gdje je ta stopa 26 procenata ili Etiopijom žene čine 8 procenata istraživača.
Žene u nauci i IT u Bosni i Hercegovini
U Bosni i Hercegovini oko 25 procenata zaposlenih u IT sektoru čine žene. U okviru programa „Škole za 21. vijek“, British Council je razvio vodič i niz aktivnosti kako bi pomogao osnovnim školama da osnuju koding-klub kao vannastavnu aktivnost. Ovaj program pohađaju podjednako djevojčice i dječaci.
Stvari se mijenjaju nabolje, situacija se popravlja a rodna razlika se smanjuje, ali ako zaista namjeravamo da zadovoljimo potrebe ekonomije 21. vijeka, moramo srušiti barijere, povećati interesovanje djevojaka za STEM i podstaći više žena da pokrenu ili nastave karijeru u tom pravcu.
Ujedinjene nacije 2015. godine proglasile su 11. februar Međunarodnim danom žena i djevojčica u nauci.
